Sesli Makale

Trump’ın önümüzdeki hafta içindeki en önemli işi, dışişleri bakanının kim olacağına karar vermek olacak.

Bu zor bir karar, çünkü alternatif sağın (alt right) başkanın yanındaki tüm adamları Mitt Romney’in aleyhine kampanya yürütüyorlar. Başkan Yardımcısı Mike Pence dışişleri bakanının Mitt Romney olması yolunda başkana görüş bildirdi. “Tamam o olsun, ama önce özür dilesin” diyenler de var. Bunlara göre Mitt Romney dışişleri bakanı olarak atanmadan önce kampanya döneminde Trump’a yönelik hakaretleri konusunda özür dilemeliymiş. Washington’da Romney’i tanıyan herkes onun bunu yapmayacağını söylüyor.

Bu arada başkanın çevresinde Rudy Guilliani’yi dışişleri bakanı olarak destekleyenlerin sayısı da hayli fazla, hatta bunların sayısının fazlalığına Trump bile şaşırdığını ifade etti. Ancak Guilliani’nin bu atamayı onaylaması gereken senato komisyonundaki soruşturmada çok zorlanacağı, yabancı ülkelerle lobi bağlantılarını zor açıklayabileceği de belirtiliyor.

“TIMBER sycamore” Amerikan devletinin CIA eliyle Suriye’de yürüttüğü gizli operasyonun kod adı. Esad’a muhalif güçleri silahlandırmak ve savaşa hazır hale getirmek için yapılıyor bu operasyon. Türkiye ile işbirliği içinde girişilen eğitdonat programı da bu operasyonun bir parçası. Kısa süre önce 50 ayrı muhalif grubun bu programa dahil edildiği söyleniyordu. Şimdi ise bu rakamın 80 civarında olduğu vurgulanıyor.

Donald Trump başkan seçilmeden önce bu programın hemen gözden geçirileceğini çünkü bu grupların amaçlarının ne olduğu konusunda kimsenin fazla bir fikri olmadığını söylemişti. Gerçekten de yeni başkan resmen görevine Beyaz Saray’da başladığında Beyaz Saray müdürü Priebus’un başkanın önüne ilk koyacağı acil karar verilecek dosyanın Suriye dosyası olması bekleniyor. Çünkü Amerika’nın en büyük ulusal güvenlik sorunu Suriye’den kaynaklanıyor. Başta Türkiye olmak üzere bölgedeki devletler ile Rusya, Amerika’nın Suriye hakkında bir devlet tavrı belirlemesini bekliyorlar.

Bu yüzden Washington’daki devletin tüm ilgili birimlerinde Suriye ile ilgili dosyaların yeni başkana opsiyonlarla birlikte sunulmak için hazırlandığını biliyorum.

Suriye hakkında başkanın önüne çeşitli opsiyonlar konulacak, tek bir strateji önerilmeyecek ama her adımın olumlu ve olumsuz tarafları da anlatılacak.

Benim Washington’da yaptığım görüşmelerden edindiğim izlenim bu dosyalarda ana olarak şu alternatifler üzerine yoğunlaşılacağıdır.

MUHALİF GÜÇLER İZLENİYOR

CIA’nın daha önce gizli programına dahil ettiği tüm muhalif guplar tek tek izlemeye alındı.

Bu grupların önemli bölümünün DEAŞ ile bağlantılı olması, El Kaide yapılanmasıyla bağlantıları olduğu istihbaratı alınmıştı. Ancak bazı grupların şimdilerde bu El Kaide bağlantılarını reddedip kendilerine daha olgun muhalefet rolleri tanımlamaya çalıştıkları da görülüyor. Washington özellikle bu tür gruplarla ilişkisini daha da sağlamlaştırarak sürdürmek amacında.

UÇUŞA YASAK BÖLGE

Başkan Trump’ın bir defasında Suriye’de güvenli bölgelerden (safe zone) bahsetmiş olması ve bunların sivil halkın iç savaşın etkilerinden korunmak için toplanacağı yerler olması, bu bölgelerin Türkiye’nin uzun süredir savunduğu “Uçuşa yasak bölgeler mi gündeme geliyor?” sorusunu düşündürüyor.

Ancak Pentagon güvenli bölgelerin oluşturulabilmesi ve operasyonun düzgün sürdürülebilmesi için karada 70 bin Amerikan askerine ihtiyaç olacağını düşünüyor. Şu anda bölgede taş çatlasa en fazla 6 bin Amerikan askerinin (üstelik bu sayı- nın içinde geçici görevle atanmış deniz kuvvetleri piyadeleri de var) olduğu düşünülürse bunun Suriye’ye çok fazla Amerikan askeri sevkıyatı yapılması anlamına geleceği, bunun da yönetim içinde fazla taraftarının olmadığı söyleniyor.

DAHA FAZLA ASKER

Aslında bölgeden son gelen Amerikan askerlerinin ölüm haberlerinden sonra “Acaba bu tavrı değiştirsek mi? Halen var olan askerlerin güvenliğini sağlamak için daha fazla destek güç yollasak mı?” düşüncesi de oluştu Washington’da ama bu konuda bir karar alınmadı sadece başkanın önüne konulacak opsiyonlar içinde bu da olacak.

HALEP SORUNU

Washington’da konuyla ilgili birimlerde güvenli bölge veya uçuşa yasak alanlar oluşturma fikri ne zaman gündeme gelse “Halep ne olacak?” sorusu da soruluyor. Esad güçleri Rusya ile birlikte Halep’in doğusundaki muhalif birliklerin bulunduğu bölgeyi sürekli bombalıyor. Güvenli bölge oluşturulacaksa bunun Halep’teki sivillerin de korunmasını amaçlaması gerektiği, ama bu durumda ABD’nin Rusya ile karşı karşıya gelme riskinin ortaya çıkacağı da vurgulanıyor.

ESAD’A NE OLACAK?

Başkan Trump kısa süre önce bölgeye en uygun liderlerin Esad gibi diktatörler olduğunu ve sadece onların düzeni sağlayabileceğini söylemişti. Rusya da Esad’a tam destek verdiğinden Amerikan devletinin dosyaları hazırlayan birimleri Amerika’nın Esad’la yola devam etmesi opsiyonunu da sunacakları dosyaya koyacaklar. Bu durumda Türkiye’nin tepkileri ve talepleri nasıl karşılanacak bu konuda hâlâ bir netlik yok.

İRAN

Başkan ve başkanın tüm üst düzey ulusal güvenlikten sorumlu adamları İran’a karşı tavırlılar. Onun bölgede güçlenmesini katiyen istemiyorlar. Bunun hem ABD’nin güvenliğine hem de İsrail’in güvenliğine tehdit olacağını düşünüyorlar. Bu yüzden Trump nükleer silah anlaşmasını da iptal edip koşullarını yeniden görüşeceğini söyledi ve İran da buna sert tepki verdi. Düşünülen opsiyonlar içinde Esad ile yürünmesi alternatifinin de olmasında İran’ın da etkisi olduğu söyleniyor.

İran’ın aktif desteklediği ve Amerika’nın terör örgütleri listesinde bulunan Hizbullah’ın, Suriye’de ve Irak’ta sanki devletmiş gibi davrandığı tespiti yapıldı. Eğer Esad devrilirse doğacak yönetim boşluğunu Hizbullah’ın doldurması ve İran’ın bölgede daha da güçlenmesinden korkuluyor. Başkana sunulacak dosyada bunlar da yeni istihbaratlarla desteklenip anlatılacak.

TÜRKİYE

Tabii ki aslında bu dosyaya konulacak alternatiflerden hangisinin başkan tarafından tercih edileceği ve nasıl bir yeni strateji oluşturulacağı en çok da Türkiye’yi ilgilendiriyor.

Bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile Beyaz Saray’a resmen yerleşmeden önce görüşüp konuşması hayati önem taşıyor. Bu görüşmenin gerçekleşebilmesi için girişimlerin yapıldığını biliyorum; umarım bunlar başarılı olur ve iki lider, iki ülkenin de çıkarlarına uygun bir işbirliğinin adımını atarlar.

Habertürk
28 Kasım 2016