Sesli Makale

Koronavirüs salgınının Avrupa ülkelerinin sağlık sistemini çökerttiği kâbus dolu günler şimdilik geride kaldı. Ne günlerdi ama! Avrupa’nın ekonomisini, medeniyetini omuzlayan ülkeler bir tek maskeye muhtaç hale gelmişti. Öyle ki birbirlerinin maske yüklü gemilerine el koymaya kadar vardırmışlardı. Dahası hastanelerinde yaşanan sefaletlerdi. İtalya mesela... İnsanlar hastane koridorlarında can verdi. Çünkü hastanelerin kapasiteleri yetmiyordu. Birçok hasta göz göre göre ölüme terk edildi.

Milano’daki bir hastanede görev yapan Mauro D’Ambrosio, insanî ve ahlâkî açıdan kabul edilmesi mümkün olmayan uygulamalarını şöyle anlatmıştı: «Eğer bir hasta çok ağırlaşıp artık yaşama umudu kalmadıysa, ona verilen yatağı ya da sağlanan imkânları iyileşme ihtimali olan birine aktarma tercihinde kalıyoruz.” Daha sonraları öğrenildi ki İtalya, İspanya ve Amerika’da virüs bulaşan yaşlıları, “zaten öleceklerdi” düşüncesiyle tedavi bile etmemişlerdi.

Hatırlayın, Koronavirüs salgınından en çok etkilenen Avrupa ülkelerinden İspanya’da terk edilmiş huzurevlerinden yüzlerce ceset çıkmıştı. Bakımevi çalışanlarının hastalığa yakalanmaktan korkup yaşlıları ölüme terk etmesi bizim tüylerimizi ürpertti ama Avrupa medeniyetinin çok da umurunda olmadı.

Amerika’da kamuoyu araştırması dahi yapıldı. Kovid-19 hastaları için hayati öneme sahip solunum cihazlarının kullanımında önceliğin kime verilmesi gerektiği halka soruldu. An itibariyle en çok ihtiyacı olana mı yoksa hayatta kalma ihtimali daha yüksek kişilere mi ventilatör bağlanmalıydı? Katılımcıların yüzde 50’si “anlık en çok ihtiyacı olanlar” derken yüzde 45’i ise “hayatta kalma ihtimali yüksek kişileri” tercih etmişlerdi. Araştırmanın detayları Euronews’te yayınlandı. Katılımcıların cevapları, inançlı olup olmadıklarına göre değişiyordu. İnançlıların yüzde 55’i “an itibariyle en çok ihtiyacı olanlar kullanmalı” derken yüzde 39’u ise “hayatta kalma ihtimali daha yüksek olan kişilere öncelik verilmeli” demişti.

Batı, ‘önce kim ölsün’ oylaması yaparken Türkiye’de birçok firmanın desteği ile mühendisler gece gündüz çalıştı ve bir ayda sıfırdan binlerce solunum cihazı üretildi. İnsanlara nefes olundu. Genç, yaşlı, kronik rahatsızlık ayrımı yapılmadı. Bu cihazlar 30’dan fazla ülkeye ihraç edildi. Çok sayıda Afrika ülkesine de yardım amaçlı gönderildi. Bütün dünyayı dermansız bırakan, toplumları çaresizliğe iten pandemide insanî bağlar da gözden geçirilmiş oldu.

Türkiye’nin, ölümcül salgını diğer ülkelerden daha hafif atlatmasının ve aylar süren kapanmaları hafif atlatmasının arkasında da bu bağların güçlü olması vardı. Dinî inancın güçlü olması, aile yapısının Batı’ya göre henüz bozulmamış olması, yardımlaşmanın, fedakârlığın üst seviyelerde olması başlıca etkenlerdi.