Sesli Makale

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 2015’ten beri sürdürdükleri Yemen Savaşı’ndan yoruldular. Bekledikleri sonucu alamadılar ve aralarında ihtilafa düştüler. Her biri Yemen’deki farklı gruplara arka çıkmaya başladılar. Bunun en önemli nedenlerinden biri BAE’nin sularında meydana gelen ve -İran itham edilse bile- faili meçhul kalan sabotajlar olmuştur.

BAE, yakınında hatta kendi limanlarında gördüğü ilk tehdidin ardından bölgesel menfaatlerinden vazgeçmeye ve müttefikinin arkasından iş çevirmeye başladı. Hangi taraftan yapıldığı bilinmeyen (!) sabotajlar işe yaradı. Belki de sırf bunun için yapıldı. Bu süreçte Suudi Arabistan en yakın müttefikleri ile ihtilafa düştü. Öyle ki, BAE İran ile görüşünce o da Kuveyt aracılığıyla Katar ile gizli bir görüşme yaparak onu tahrik etmeye kalkıştı.

Körfez hafta sonu yeni bir sabotaj ile karşı karşıya geldi. İddiaya göre; dünyanın en kârlı petrol şirketi Aramco’ya yapılan iki dron saldırısı; bölgesel ve küresel dengeleri bir kere daha sarstı. Amerikan menşeli, Suud petrol üretim şirketi Aramco, üretimi durdurup dünyaya ilk mesajını verdi.

Biraz karmaşık gibi görünse de bu olaylar ile Beyaz Saray’da yaşanan son gelişmeler arasında bir ilişkinin olduğunu düşündürecek birçok neden var.

Yemen Savaşı’nın asıl sebebi,Obama zamanında İran’a karşı bir türlü gerçekleşmeyen fiili saldırının, çılgın Trump’ın eliyle yapılmasını sağlamaktı. Koalisyonlar, ittifaklar, silahlanmalar buna göre şekillendi. Hatta Beyaz Saray takımı bile buna göre oluştu. Trump, Yemen Savaşı’na destek verdi. Körfez’deki bütün silahları yeniledi. Önümüzdeki süreçte satın alınabilecek silahların siparişini tamamlayıp yeni dönem seçimleri için ABD silah endüstrisinin desteğini aldı ama daha ileri gitmedi. Hatta İran’ın, ABD’nin insansız bir hava aracını imha etmesine de sessiz kaldı.

Fakat, Beyaz Saray’daki son gelişme Körfez’de bardağı taşırdı. İran’a karşı sert tutumu ve savaş yanlısı olmakla bilinen Bolton’ın güvenlik danışmanlığı görevinden kovulurcasına el çektirilmesi; Suudi Arabistan’da büyük hayal kırıklığı yarattı. Zira Kral olmasa bile veliaht Muhammed b. Selman, Bolton’a güveniyor ve onu İran’a karşı başlatılacak fiili saldırının muhtemel kahramanı görüyordu. Kore, Venezuela krizlerinde; Rusya ile ilişkilerde, Suriye meselesinde ve hatta Türkiye’ye yaptırımlar konusunda Trump’a danışmanlık yapan birinin kovulmasını İran ve Körfez sorunundan bağımsız düşünmek ne kadar mümkündür?

Lafı uzatmadan cumartesi Aramco’ya ait iki üretim tesisine yapılan saldırıları bir kere daha sorgulayalım. İran destekli Husiler’in yaklaşık 1200 km uzaktan üstlendiği bu sabotajların gerçek faillerinin kim olduğunu soralım. Eğer Husiler, -iddia edildiği gibi- bu kadar uzun mesafeden ilkel dronları ile bu saldırıyı yapabildiler ise; dünya küçük güçlerden gelebilecek büyük tehditler ile karşı karşıya demektir. En önemlisi de büyük yatırımları olan silah endüstrisi tehdit altındadır. Hatta -biraz ironik olsa da- F35lere bile hacet yoktur.

Peki bu saldırıyı onlar yapmadıysa, kimin yaptığı sorusu Körfez’deki diğer sabotajlar gibi cevapsız kalmaktadır. Fakat işin sonucundan istifade edenlere bakıp tahmin yürütmeyi de mümkün kılmaktadır.

Dünyanın en iyi korunan Aramco üretim tesislerine yapılan saldırının ardından çıkan yangın, kontrol altına alındı, fakat üretim durduruldu. ABD ve İngiltere sesli tepkisini verdi. Ayrıca Trump, Muhammed b. Selman ile telefon görüşmesi yaparak yanında olduğunu bildirdi.

Ben de gerçek bir felaketin karşısında Suudi Arabistan’ın, hatta MBS’nin yanındayım. Tıpkı son dört yılda yüz binlerce insanını kaybeden milyonların geleceğini karartan savaştan mustarip Yemenlilerin yanında olduğum gibi. Ama beni tahrik eden etkenler ile Trump’ı tahrik eden gücün arasında önemli farklar olduğu kesin.