Sesli Makale

Ekonomi yönetiminin değiştiği 6 Kasım’dan bu yana piyasa dostu yaklaşımlar pozitif sonuçlar vermeye devam ediyor.

Merkez Bankası haftalık bültenine göre 4 Aralık’ta biten haftada yabancılar 66.1 milyon dolarlık daha hisse senedi ve tahvil satın aldı. Böylece 6 Kasım sonrasında geçen 4 haftada yabancı net alımları 1 milyar 939 milyon dolara yükseldi. Bir ayda 2 milyar dolarlık alım önemli.

Hisse senedi ve tahvil piyasasında yakın zamanda böyle bir yabancı alımını en son Temmuz 2017’de 2 milyar 289 milyon dolarla görmüştük.

Kasım ayındaki yüksek yabancı alımının geçmiştekilere göre farkı ise bu kez hisse senedinin öne çıkması. Geçmişteki büyük alımlarda hep devlet iç borçlanma senetleri öndeydi. Ancak 2018 ortasından itibaren yabancılar DİBS’leri sattı ve Türkiye portföylerini 5 milyar doların altına kadar indirdi. Son alım dalgasında da 1.2 milyar dolarlık hisse senedine karşılık 612 milyon dolarlık tahvil sahibi oldular.

DÖVİZ KURUNDAKİ GERİLEME YÜZDE 8.1

-Yabancıların ilgisine bağlı olarak TCMB’nin rezervlerinde erime durdu ve 6 Kasım’dan 4 Aralık’a 1.4 milyar dolar artarak 86.65 milyar dolara yükseldi.

-Aynı tarihlerde Türkiye riski yüzde 30 geriledi. 5 yıllık CDS’lerin primi yüzde 5.31’den yüzde 3.71’e indi.

-Pozitif eğilimin sonucu döviz kurunda gerileme ve TL’nin değerinde yükselme meydana geldi. 6 Kasım ile 4 Aralık arasında yarım dolar yarım Euro'dan oluşan döviz sepetinin TL karşısındaki değeri 9.39’dan 8.63’e indi. Kurda bir aylık düşüş yüzde 8.1’e vardı.

-Buraya kadar bir sorun yok. Piyasa dostu yaklaşıma, faiz artırımına ve hukuk reformu yapılacağı açıklamasına karşı verilen pozitif bir tepki var.

DÖVİZ MEVDUATINDA 7 MİLYAR DOLAR ARTIŞ

-Ancak yurtiçi yerleşiklerin mevduat hesaplarındaki gelişmeler bu eğilimlerin tersi yönünde. 6 Kasım’da 1 trilyon 513 milyar lira olan yurtiçi yerleşiklerin TL mevduatları 4 Aralık’ta 1 trilyon 486 milyara indi. Bir ayda 27 milyar lira veya yüzde 1.8 azalma meydana geldi.

-Aynı dönemde yurtiçine kullandırılan TL kredilerin 2 trilyon 883 milyar liradan 2 trilyon 907 milyar liraya çıktı ve bir ayda yüzde 0.8 arttı.

-Yurtiçi yerleşiklerin sahip olduğu döviz mevduatlarında ise yükseliş hızlandı. 224.2 milyar dolardan 230.2 milyar dolara çıkan yerleşiklerin döviz mevduatı bir ayda 7 milyar dolar ve yüzde 3.1 oranında büyüdü.

-Döviz mevduatlarındaki bu büyüme ilk bakışta yurtiçi yerleşiklerin güvensizliğine ve ekonomi yönetimindeki değişime kredi açmadığına pekala bağlanabilir. Ama bu durum görünüşte böyle ve aldatıcı, gerçeğin ise oldukça farklı olduğunu düşünüyorum.

ARTIŞIN KAYNAĞI KORKU AZALMASI MI?

-Çünkü ekonomi yönetiminin değişmesi ile sistemde önemli bir rahatlama sağlandı. Ekonomik karar alıcılar kendilerini kısmen serbest hissetmeye başladı. Döviz almanın ihanet gibi algılandığından hareketle bundan imtina edenlerin geciktirilmiş talepleri realize olmaya başladı.

-Bunun miktarı veya büyüklüğü nedir bilinmez. Ama haftalarla ölçülen bir sürede eriyip gitmesi beklenir. 7 milyar dolarlık hesap büyümesinin bir miktarı buradan gelebilir. TL mevduatlarındaki azalma da aynı nedenden kaynaklanabilir.