Sesli Makale

ABD’de hayat beklentisi, geçen yıl da, daha önceki yıllarda olduğu gibi, azalmaya devam etmiş. Geçtiğimiz perşembe günü açıklanan hayat beklentisi, 78.6 yıla inmiş. Yaşam süresinin azalmasında en önemli faktör de ülkede on yıldır devam eden intihar yaklaşımı artışının, geçtiğimiz yılda da devam ederek artması olmuş. Ancak başka güçlü faktörler de var. Mesela fentanyi gibi opioid ilaçlar kullanılması, ayrıca influenza, pnemonia ve de diabet gibi hastalıkların artışı da, geçen yılki yaşam süresi kaybında etkisi olan faktörler. Gençlerde de, uyuşturucu kullanımı, ekonomik nedenlerle sağlık tedavisi yapamama gibi etkiler de önemli.

Rochester Üniversitesi’nde Psikiatri ve de Yara Kontrol bölümünde ölen insanları kurtarmak konusunda yapılan çabalarda da, Profesör Eric Caine tarafından yapılan açıklamaya ve incelemeye göre, insanların yaşamlarını uzatmada pek etkili olunamıyormuş. ABD, 2014 yılından bu yana, insan yaşamını bir yılın yüzde üç bölü on oranında azalması da etkilenilememiş.

Yaşam beklentisi en yüksek olan ülke 84.1 yıl ile Japonya, ikinci 83.7 yıl ile İsviçre imiş. ABD ise bu klasmanda 29’uncu olarak gelmekte imiş. Yüksek gelir ve para bolluğu yaşam süresini pek etkileyemiyor galiba.

Yaşam süresi açısından en kötü durumda olan kişiler, sırayla beyaz erkekler, beyaz kadınlar ve daha sonra da, siyahi erkekler imiş. Diğer taraftan siyahi ve de hispanik kadınların yaşam süreleriyse uzamakta imiş. Hispanik erkekler için yaşam süresindeyse pek değişiklik de olmamış. Ancak aslında önlenilebilecek bir sürü ölüm ise pek önlenilmiyormuş. ABD’de ülkenin en öldürücü olgusu kalp hastalığından ölümdü. Ancak yıllarca birinci sırada gelen bu ölüm faktörü az bir oranda da olsa azalıyor gibi. Eğer sigara içilmezse, kan baskısının kontrol edilmesi , kollesterol incelemesi gibi yaklaşımlarla kontrol yapılırsa da, 2015 yılından bu yana azalıyor. Önemli bir faktör olan kalp sorunu ile yaşam kısalması, kanserin de kısmen kontrol edilebilmesi nedenyle 1990 yılından bu yana kontrol edilmeye başlandı. İkinci büyük ölüm nedeni olan kanser de önemli boyutta tedavi edilebiliyor.

Ancak aşırı ilaç kullanma nedeniyle ölüm ise 2015-2017 arasında, eroin kaynaklı ölümlerse 2017 yılında artmıştı. Eroinden ölüm ise 2015 yılından bu yana örneğin fentanyl gibi şeylerle yapılması engellenerek azalmaya başladı, hatta sıfırlanmış gibi. ABD’de methamphetamine ve kokain kullanımı ise artmakta. Ama aşırı uyuşturucu ilaç kullanımı da kontrola girmeye başlıyor gibi.

Çünkü federal ve lokal kaynaklar, 2017 yılından bu yana yapılan desteklerle ve yaklaşımlarla, kontrolu kuvvetlendiriyormuş.

yazının kaynağı