HEM içeriye hem dışarıya bakıyorum.
Küresel bir savrulma yaşanırken, "Kim gerçeğiyazıyor" diye arıyorum. Son 3 yıla bakın.
Pandemi ile birlikte hem sosyal, hem siyasal, hem de kültürel hayatlarımız sarsıldı.
Sıkı sıkıya bağlı olduğumuz kurallar yerle bir oldu.
Peki yaşadıklarımız neydi?
Arkasında bir akıl var mıydı?
Bizi bir yere sürüklemek isteyen güce karşı elimizden bir şey gelmiyor muydu? EKSİ 37 Dolar'a DÜŞEN PETROLDEN 140 Dolar'ı GÖREN PETROLE SAVRULDUK... ÖNCE PANDEMİ, KISITLAMALAR, ÖLÜM korkusu SONRA SAVAŞ VE ACI... Peki kim neyapıyordu? Kim kazanıyordu?
Sanırım buna bakmak gerekiyordu...
Covid-19 kabusu ile başlayan süreçte TEDARİKZİNCİRLERİ sarsılmaya başladı. Rusya'nın Ukrayna'ya dalması ile bu büyük ölçüde koptu. Yani BUĞDAY herkese yetecek kadar vardı ancak ulaşmıyordu!
Ulaşmadığı zaman da bulunmuyordu. Bulunmayan ürünün de değeri artardı.
Buna da ENFLASYON diyorlardı... Rusya'nın askerioperasyonlarını, ordularınıkonuşuyorduk. Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım- 2'yi manşetlere taşıyorduk. Artan gaz ve petrol fiyatlarının AVRUPA'yı donduracağını yazıyorduk. Pandemi ile başlayan rüzgar, savaş ile sürüyor enerji fiyatları tavan yapıyor bir de yan kulvardan DOLAR gelip hızla ilerliyordu...
Federal Rezerv'in faiz oranlarını yükselterek ülkesinde enflasyonu ezme kararlılığı, diğer ülkelerde derin acılara neden oluyordu.
Fiyatları uçuruyor, borç ödemelerinin boyutunu şişiriyordu. Yapılan ticaret DOLAR'la olduğu için hem zengin ülkelerde, hem yoksullarda KARGAŞA eksik olmuyordu. Mesela DOLAR tırmanıyor gazpetrol sıkıntısı çeken AVRUPA'da ve İngiltere'de fiyatların tırmanmasına yol açıyordu. DOLAR bütün para birimlerini ezip geçiyordu! Bizler olaylara SAHNE önünden baktığımız içingelişmeleri CEPHELERDEN anlamaya çalışıyorduk. Oysasilahlar patlasa da, asıl savaş EKONOMİKTİ...
Bunu ıskalıyorduk. Silah ile ordu ile yapılamayanı yapmaya çalışanlar vardı! Son 3 aya bakın! ABD DOLARI karşısında gerilemeyen para birimi yoktu! Mesela açlık riskinin pusuya yattığı Nijerya ve Somali'de güçlü dolar ithal gıda, yakıt ve ilaç fiyatlarını patlattı. Güçlü dolar, borç batağındaki Arjantin, Mısır ve Kenya'yı temerrüde yaklaştırdı.
Hindistan ve Güney Kore gibi gelişmekte olan pazarlardaki yabancı yatırımları caydırmakla tehdit etti.
Washington'da alınan kararlar, sıklıkla geniş yankı uyandırırdı. Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en büyük ekonomisine, büyük petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip bir süper güçtür.
Küresel finans ve ticaret söz konusu olduğunda, etkisi çok büyüktür. NET! Bunun nedeni, doların dünyanın rezerv para birimi olmasıdır...
Çok uluslu şirketler ve finans kuruluşlarının fiyatlandırmada ve hesaplamada kullandıkları para birimidir. Enerji ve gıda, dünya pazarında alınıp satıldığında dolar cinsinden fiyatlanır. Gelişmekte olan ülkelerin borçları da aynı şekilde Dolarla hesap edilir...
Kabaca ticaretin yüzde 50'sinde DOLAR son sözü söylerdi...
DOLAR on yıllardır bu seviyede değildi! Avrupa'da 19 ülkenin kullandığı Euro da 2002'den bu yana DOLAR karşısında tutunamadı! Tıpkı Japon YENİ gibi... Brezilya, Tunus ya da Güney Kore'de de durum farklı değildi. KÜRESELBİR RÜZGAR vardı. Sert esiyordu... Güvensizlik artınca ve bir de FED faizleri yükseltince DOLARANAVATANINA dönüyordu.
Biden göreve geldiğinde yaklaşık 4 trilyon dolar olan rezervler 9 trilyon dolara dayanıyordu. Para ABD'ye akıyordu...
Doların çok özel birkaç tanımı vardı. "Çamaşırsepetindeki en temizgömlek" veya "Körlerkrallığındaki tek gözlüadam" gibi... Tek gözlü adam tercih sebebi olunca DEĞERİ fırlıyor enerji kriziyle birlikte rakip ülkeleri ezip geçiyordu.
Herkes AVRUPA'yı yazıp çizerken, ASYA ve UZAKDOĞU unutuluyordu.
Oysa TEMMUZ'dan bu yana Güney Kore, Tayvan ve Japonya'da sanayi üretimi keskin bir şekilde düştü.
Çin'deki zayıflık AY'dan bile görülmekteydi. Siyasi dedikodular, DARBE oldu söylentileri ise kusursuz fırtınanın bize gelen sesinden başka bir şey değildi. ASYA'da İHRACAT azalırken, siparişler iptaledilirken bir de ENERJİ FİYATLARINDAKİ inanılmaz artışyaşanmaktaydı. Hesaplarbozuldukça bozuluyordu.
Maliyetler şaşıyordu. ABD GÜÇLÜ DOLAR sayesindeihtiyaçlarını daha ucuzaalıyordu. Yükselen DOLAR, ABD dışında herkesinhesabını yerlebir ediyordu.
Şirketlerin de... ABD borsalarında işlem gören hisse senetleri, 2022 yılında güçlü dolar ve FED'in faiz politikası ile büyük darbe aldı. Amerikan borsalarında bu yıl yaklaşık 9 trilyon dolarlık çıkış yaşandı. Hisse senedi piyasasının yüzde 90'ını kapsayan S&P 1500 endeksinin piyasa değeri 36,6 trilyon dolara düştü. Bu değer 2021 sonunda 45,8 trilyon dolar civarındaydı.
YORUM YAPIN
Yorumlarınız editörlerimiz tarafından okunup onaylandıktan sonra yayına alınacaktır.