Sesli Makale

Son yıllarda ekonomiler sahip oldukları makro göstergelerden ziyade, dış faktörler olarak tanımlanan birçok tehditten olumsuz etkilenmektedir. Ekonomiler için söz konusu bu tehditler; ticaret savaşları, İran- ABD restleşmesi ve bu sebeple petrol fiyatlarında yaşanan artışlar ve kur savaşları gibi global risklerden oluşmaktadır. Bu risklerin nedeni olarak öne çıkan sorunlar, ülkelerin kendi aralarında konuşabildikleri kısmen de olsa çözebildikleri sorunlardı.

Ancak son günlerde Çin’de ortaya çıkan ve dünyayı tehdit eden koronavirüs bu anlamda yayılan etkisiyle global risklerden çok farklı olarak tüm dünyayı birçok açıdan tehdit etme potansiyeli olan büyük bir risk. Virüsün ortaya çıktığı ülke Çin olması nedeniyle de daha ciddiyetle üzerinde durmak gerekiyor.

Çünkü Çin’in dünya ekonomisindeki payı ve dünya ekonomileriyle gerçekleştirdiği ticaret göz önünde bulundurulduğunda bu durumun hem Çin ekonomisi hem de dünya ekonomisi için büyük bir tehdit olduğu aşikar.

ÇİN’İN DÜNYA EKONOMİSİ İÇİNDEKİ PAYI YÜKSEK

Çin, gayrisafi yurtiçi hasıla bazında dünyanın en büyük ikinci ekonomisi. Çin yaklaşık 14 trilyon dolar civarındaki Gayrisafi Yurtiçi Hasılası ile dünya ekonomisinin yüzde 16’sını temsil ederken, dünya ticareti içerisindeki payı da yaklaşık yüzde 13 gibi bir orana tekabül etmektedir. Çin, GSYH büyüklüğü açısından ABD’den sonra ikinci sırada yer alırken, dünya ticaretinde birinci sırada yer almakta.

Bu nedenle Çin’den yayılan koronavirüsün, Çin’in ekonomik büyümesi için bir tehdit olduğu gibi Çin’in tüm dünya ile gerçekleştirdiği ticaretten dolayı küresel ticaret hacminde daralma yaşanmasına ve küresel ekonomik büyüme beklentilerinin de olumsuz etkilenmesine neden olacağı tahmin ediliyor.

Salgınların ekonomi üzerindeki etkisi, daha önce ortaya çıkan SARS salgınında da açık bir şekilde görülmüştü. Çin ekonomisi 2002-2003 yıllarında şimdiki GSYH büyüklüğüne göre daha küçük ve dünya ekonomisi içindeki payı düşük olmasına rağmen, SARS salgınıÇin’in GSYH’sinde düşüşe yol açmıştı.

KORONAVİRÜS DÜNYA EKONOMİSİ İÇİN TEHDİT OLUR MU?

2020 yılı için küresel ekonomik büyüme beklentileri zaten düşürülmüştü. Çin ve Asya ülkelerinin dünya Gayrisafi Yurtiçi Hasılasının yarısından fazlasını üretmesi ve birçok uluslararası firmanın üretimini Çin ve Asya ülkelerine taşıması nedeniyle, virüs dünya ekonomisi için daralmanın da habercisi.

Diğer yandan e-ticaret yoluyla dünya piyasalarına ulaşan Çin firmalarının ürünlerine virüs dolayısıyla talebin azalacak olması ve birçok ülkenin uçak seferlerine son vermesi hem ulaşım, turizm hem de ticaretin daralması açısından çok önemli bir sorun.

Bu durum birçok kurum ve kuruluşun, Çin’in ekonomik büyüme beklentilerini revize etmesine ve yeni ekonomik büyüme beklentisini açıklamasına neden oldu.

Bu kuruluşlardan JP Morgan koronavirüs salgınının Çin’deki ekonomik büyüme oranını düşüreceğini öngörüyor. 2019 yılı ilk çeyreğinde yüzde 6.4 oranında büyüyen Çin ekonomisinin, 2020 yılının 1. çeyreğinde ekonomik büyüme tahminini yüzde 4.9’a düşürdü.

S&P tarafından yapılan tahmine göre de koronavirüsün diğer ülkelere yayılma ihtimali ile Çin ekonomisinin 2020 yıl sonu itibariyle beklenenden yaklaşık yüzde 1 oranından daha düşük ekonomik büyüme gerçekleştireceği öngörülmektedir.