DÜNYA

Bercan Tutar : ‘Parya’nın intikamı

Tarih
22 Haziran 2024
İzlenme
Kişi
Yazar
Bercan Tutar

Eskiden bütün yollar Roma'ya yani Batı'ya çıkardı. Artık dünyada rotalar da cazibe merkezleri de değişiyor. Yeni dünyada bütün yollar genellikle Pekin'e ve Moskova'ya çıkıyor.
Zira İslam dünyasında Çin'in nüfuzu giderek görünür hale gelirken Rusya da ABD'nin etki sahasındaki Pasifik ve Uzakdoğu Asya'daki kritik aktörlerle Atlantik karşıtı yeni paktlar ve stratejik ittifaklar kuruyor.
NATO, AB, DB, IMF ve DTÖ gibi Batı'nın küresel statükosunu simgeleyen kurumlar ve yapılar yerine yeni uluslararası sahnede Rusya ve Çin öncülüğündeki BRICS ve ŞİÖ gibi revizyonist dünyaya ait kuruluşlar daha fazla rağbet görüyor.
Nitekim bu yılın ocak ayında Suudi Arabistan, Mısır, İran, Etiyopya ve BAE, BRICS üyesi oldu.
Dolayısıyla küresel dengelerle Batı'nın stratejik müttefiklerinin pozisyonları köklü şekilde değişiyor.
Çünkü ABD ile simgelenen emperyalist merkez Rusya-Ukrayna, Filistinİsrail ve Çin-Tayvan gibi üç cepheli savaşta büyük zorluklar yaşıyor. Bu da ABD'nin Napolyon ve Hitler'i mahveden iki cepheli savaşlara dair tarihin verdiği uyarıdan hiç ders almadığını gösteriyor.

***

Dolar saltanatı çöküyor: ABD ve Suudi Arabistan arasındaki 50 yıllık ' Petrodolar' anlaşması sona eriyor!Ayrıca ABD'nin en büyük müttefiki konumundaki Avrupa Birliği (AB) büyük kargaşa içinde. Askeri ve jeopolitik irtifa kaybı yanında merkez sağ partilerin çöküşü, enerji krizi, iklim ekonomisinin tetiklediği sanayisizleşme, hayat pahalılığı, artan refah kaybı, azalan iş gücü havuzu, göçmen meselesi ve düşen doğum oranları gibi sosyo-ekonomik, kültürel ve demografik sorunlarla boğuşuyor.
Denilebilir ki Atlantik'in her iki yakasındaki aktörler iç ve dış politikalarında felakete doğru yürüyor. Eski düzen hızla çözülüyor. Küresel momentum bozuluyor. Maksimalist hedeflerin peşindeki Batılı liderler post-Amerikan dönemine geçişi daha da hızlandırıyor.
Bu yeni dönemin en büyük işaretlerinden biri de petro-dolar sisteminin sonunun gelmesidir. 8 Haziran 1974'te ABD ile imzalanan 50 yıllık anlaşmayla Suudi Arabistan, petrolünü dolarla satmayı kabul etti. Karşılığında ise ABD, Suudi Arabistan'a askeri yardım ve koruma sağlayacaktı.
Anlaşmaya göre Riyad fazla petrol gelirlerini de ABD'nin hazine bonolarına yatırmak zorundaydı. Böylece her ulus para birimini ABD Doları'na çevirmek zorunda kaldı ve bu da doları fiilen küresel para birimi haline getirdi.

***

Yarım yüzyıl sonra ABD Başkanı Joe Biden döneminde biten anlaşmanın yenilenmemesi dikkat çekici.
Unutmayalım ki Biden 2020'deki seçim kampanyasında Suudi Veliaht Prens Muhammed Bin Selman'ı 'parya' diyerek aşağılamış ve ondan gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 2018'deki ölümünün hesabını soracağını ilan etmişti.

yazının devamı

YORUM YAPIN

Yorumlarınız editörlerimiz tarafından okunup onaylandıktan sonra yayına alınacaktır.

Hiç yorum yapılmamış

YAZARIN DİĞER MAKALELERİ Tümü
BU KATEGORİDEKİ DİĞER MAKALELER

Copyright © 2025 Sesli Makale - Tüm Hakları Saklıdır.

Rta Yazılım

; ;