Sesli Makale

İkinci Dünya Savaşı sonrası ‘Varşova Paktı’ ve ‘NATO Paktı’ olarak bloklaşan dünya düzeninin en önemli simgelerinden birisi Almanya’yı da ikiye ayıran Berlin Duvarı idi. 1990’ların başında Soğuk Savaş döneminin sona ermesi ve Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla yalnız sosyalist bloğun çürümüşlüğü değil, kapitalist bloğun kirli, kanlı yüzü de ortaya çıktı.

Bugün Rusya Federasyonu olarak bilinen ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) başını çektiği, arasında Doğu Avrupa ülkelerinin de yer aldığı Varşova Paktı ülkelerinin işgalinden korkan NATO üyesi ülkelerde, olası işgali direnişi başlatmak amacıyla bir yapılanmaya gidildiği ortaya çıktı. Sorun yapılanma değil, yapılanmanın işlediği suçlardı.

İtalya’da NATO tarafından gizli olarak örgütlenen kontrgerilla operasyonunun kod adı ‘Gladio’ idi. Latince “kılıç” anlamına gelen Gladio, Amerikan ve İngiliz kontrgerilla örgütlenmesi Stay Behind tarafından 1952 yılında kuruldu. CIA tarafından yönetilen ve finanse edilen örgüt, 1956 yılında ABD ile işbirliği içinde, casusluk ve gerilla savaşı yapmak üzere örgütlendi.

ABD, NATO, GLADIO

Örgütlenmenin benzerleri, diğer NATO ülkelerinde de oluşturuldu. İtalya’da “Gladio” adını alan örgüt, Türkiye’de “Kontrgerilla” veya “Özel Harp Dairesi” olarak anıldı. Yunanistan’da B-8 veya SheepSkin, Belçika’da SDRA-8, Hollanda’da NATO Command, Batı Almanya’da Gehlen örgütü, Stay Behind ya da Sword, Avusturya’da Schwert, Fransa’da Rüzgâr Gülü, İspanya’da Anti-Terör Kurtarma Grubu (GAL), İngiltere’de ise Secret British Network olarak biliniyordu.

Soğuk Savaş döneminin bitmesiyle, Gladio’nun düşman ülkelerden çok NATO ülkelerinde suikast ve sabotaj dahil suçlara karıştığı ortaya çıktı. 2000’li yıllar gelmeden bu yapılar tasfiye edildi.

Konuyu araştıran Avrupa Parlamentosu, sorunla ilgili karar tasarısında, “Avrupa Topluluğu’na üye pek çok ülkede gizli, paralel istihbarat ve silahlı operasyon örgütlerinin 40 yıldır var olduğu Avrupa hükümetleri tarafından ortaya çıkarılmıştır. Kırk yıldır bu örgütlerin demokratik kontrolden çıktığı ve NATO ile işbirliği halinde ABD gizli servislerince yönetildiği anlaşılmıştır” denildi.

El Kaide terör örgütünün 11 Eylül 2001 saldırısı, ABD’nin Afganistan ve Irak saldırısı, doğrudan işgal dönemini de başlattı. Ama bunun yarattığı insani ve ekonomik maliyet ve meşruiyet sorunu, doğrudan çatışma içinde olmak yerine “vekâlet savaşları” dönemini getirdi.

ABD savunma bütçesi ile ilgili haberleri bu yıl her seferinden daha dikkatli takip ettik. Çünkü aynı tasarıda Rusya’dan S-400 aldığı için Türkiye hakkındaki yaptırım kararları da vardı. Ancak bunu izlerken, bir ayrıntı, “Soğuk Savaş dönemindeki gibi Gladio dönemine geri mi dönüyoruz” dedirtti. Çünkü 740 milyar dolarlık savunma bütçesinde, ABD Özel Kuvvetleri’nin, ABD’nin ortaklarına gayrinizami Harp (GNP) için destek yetkisi arttırıldı. Bu gelişmeyle birlikte, 2018 yılındaki Ulusal Güvenlik Stratejisi’nin eki olarak gayrinizami harp belgesinin özeti yayınlandı.

AMAÇ HALKLARI ETKİ ALTINA ALMAK

O belgede ‘gayrinizami harp’ şöyle tanımlanıyor: “Gayrinizami harp tanım olarak ülkelerin halklarını etki altına almak ve meşruiyet algısını değiştirmek amacıyla devlet ve devlet dışı aktörler arasındaki mücadele anlamına gelmektedir.”

Belgede 20 yıl önce bırakılan gayrinizami harbe dönülmesinin gerekliği şöyle anlatılıyor:

“Gayrinizami harp, Amerika’nın ulusal güvenliği için kalıcı ve ekonomik bir katkıdır ve ABD Savunma Bakanlığı’nın ihtiyaç duyduğu bir temel yetkinlik olmaya devam edecektir. Harplerin karakteri ve şekli sürekli değişime uğramaktadır fakat özü aynı kalmaktadır. Neredeyse yirmi yıl boyunca dünya genelindeki şiddete varan aşırıcı örgütlere karşı yürütülen gayrinizami harbin bırakılmasıyla artık büyük güç rekabeti temel ulusal güvenlik sınamamız olsa da gayrinizami harpte ustalaşma ihtiyacımız devam etmektedir.”

SUİKAST, SABOTAJ, YALAN

Gayrinizami harp, “düzenli savaştan” farklı olarak  suikast, sabotaj, ekonomik hedeflere saldırı, kriz yaratma, siber saldırı dahil düşman görülen hedefe yönelik her türlü yıpratma ve çökertme planını içeriyor. En önemli ve uzun süreli gayrinizami harp çeşidi ise psikolojik savaş. Bunun içinde, sosyal medyada propagandaya müdahale etmek ya da propaganda yapmak, iç olayların manipüle edilmesine karşı koymaktan başka ülkelerin iç olaylarına müdahil olmaya kadar birçok ayrıntı yer alıyor.

Peki, Amerika gayrinizami harbi kimlerle yürütecek? Belgede onun da cevabı şöyle verilmiş:

“Gayrinizami harpte rakiplerimize göre birincil rekabet avantajı olarak beşeri sermayeye yatırımları öncelikli hale getireceğiz. Askeri memurlar, askerler ve sivillerin, ortak bir anlayış oluşturmak için gayrinizami harp ile ilgili eğitim, doktrin ve öğretime sürekli erişimi olmalıdır.”

ÇİN, RUSYA, İRAN

Belgede hedef ülkeler, “Çin, Rusya ve İran, dezenformasyon, aldatma, sabotaj, ekonomik baskı yanında vekâlet yoluyla savaş, gerilla harekâtı ve örtülü operasyonlar gibi teknikleri iştahlı bir şekilde uygulamaktadır” cümlesiyle açık edilmiş.

Yani savaş, yatırım tehdidi yanında Çin, İran ve Rusya gayrinizami harpte hedef ülkeler.

Amerika, gayrinizami harp konusunda kendi tecrübesi, beşeri sermayesi yanında en çok müttefiklerine güveniyor. Belgenin ‘Gayrinizami harp müşterek eylem gerektirir’ başlığı altında gayrinizami harbin başarısının, ABD kurumları arası ve çokuluslu ortaklarla yapılacak müşterek eyleme dayandığı anlatılırken, “müttefiklere” şu rol biçiliyor:

“Geleneksel muharebe gücümüzü yaratıcı bir şekilde proaktif, dinamik ve alışılmışın dışında gayrinizami harp yaklaşımları ile birleştirmeliyiz ve böylelikle ulusumuzun düşmanlarını değiştirebilir, engelleyebilir ve onlara üstünlük sağlayabiliriz ve önemli ortak ve müttefiklerimiz ile birlikte bölgesel güç dengelerini istediğimiz şekilde koruyabiliriz.”