Sesli Makale

Şöyle söyleyeyim öncelikle.

146 sayfalık bu planla, günlük pratikte karşılaştığımız ve “Neden böyle olmuyor” dedirten sorunların neredeyse tamamına çözüm getirilmiş ve bu doğrultuda yasalaştırma çalışmaları için bir takvim belirlenmiş.

İnsan Hakları Eylem Planı’ndan söz ediyorum. Konuyla ilgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi Resmî Gazete’de yayınlandı. Ardından da uygulama takvimi Adalet Bakanlığı web sitesinde yer aldı.

İlk kez bu kadar sistematik biçimde İnsan Hakları Eylem Planı’nı başından sonuna kadar okudum.

Tek kelimeyle şahane.

Adalet Bakanlığı’nın en ağır yükü sırtlanmak durumunda olduğu Eylem Planı’nın yasalaştırma takviminde en uzun süre 2 yıl, en az 1 ay. Süre genellikle de 3 ay ile 1 yıl arasında değişmekte.

Hani İnsan Hakları Eylem Planı denildiğinde çoğunuzun yalnızca aklına düşünce özgürlüğü, örgütlenme ve gösteri yapabilme hakları, cezaevi şartları, tutuklanma ve beraberindeki süreçler gibi hususlar gelebilir.

Bunların hepsi var ama AK Parti iktidara geldiğinden beri insan hak ve özgürlükleri kapsamının ne denli genişletildiğini yakından takip eden biri olarak, yeni Eylem Planı’yla hayata geçirilecek uygulamalar hakikaten Türkiye’yi demokrasi ve özgürlükler bağlamında şampiyonlar ligine taşıyacak.

Plan’da hayatın her alanında düzenleme var.

Demokrasi, ifade, örgütlenme, gösteri özgürlüklerinin yanı sıra, kadına şiddette, çocukların korunmasında, imar mevzuatında, eğitimde, sağlıkta, devletle birey arasındaki her türlü idari sorunların çözümlenmesinde, ticari faaliyetlerde, adalet ve yargı mekanizmasının işleyişinde, kolluk kuvvetleri ve vatandaş arasındaki sorunlarda, emlak alım satımında, yabancılarla ve mültecilerle ilgili meselelerde, imar konusunda; kısaca aklınıza gelebilecek ne varsa bu 146 sayfalık eylem planında takvime bağlanmış ve yapılacaklar tek tek açıklanmakta.

Belge’nin omurgasını oluşturan 11 temel ilke etrafında; 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyet belirlenmiş.

Çok umutlandım ve bu herkesin baştan sona okuması gereken bu 393 faaliyetle ilgili yasa düzenlemesinden ilgimi çeken sadece 30 tanesini paylaşayım fikir vermesi bakımından.

1-Demokratik katılımı güçlendirmek için siyasi partiler ve seçim mevzuatında gerekli değişiklikler yapılacak.

2-Uzun yargılamadan kaynaklı zararların Anayasa Mahkemesi’ne başvuruya gerek kalmaksızın İnsan Hakları Tazminat Komisyonu tarafından kısa sürede giderilmesi sağlanacak.

3-Adliyelerde suç mağdurları için Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri yaygınlaştırılacak.

4-Bir türlü anlaşılamayan mahkeme kararları için; hâkim ve savcılara meslek öncesi ve meslek içi eğitim faaliyetleri düzenlenecek.

5-İdari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılması kuralı getirilecektir.

6-Yargılama sürecinde kurumlardan istenen bilgi ve belgelerin en kısa sürede gönderilmesi için düzenleme.

7-İş davalarında hâkimler davanın çabuk sonuçlanması için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tüm kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilecekler.

8-İddianameler, makul sürede ve eksiksiz olarak hazırlanacak, mağdur ve müştekilere de tebliğ edilecek.

9-Sanığın duruşma esnasında avukatın hukuki yardımından daha etkili şekilde yararlanabilmesi için yan yana oturma düzeni getirilecek.

10-Avukatların, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruları elektronik ortamda yapabilecekler.

11-Yargı, icra ve noter harç ve masrafları sadeleştirilerek elektronik olarak ödenebilecek.

12-“e-Duruşma” uygulaması yaygınlaştırılacak.

13-Havalimanlarında 7/24 hizmet verecek adliye uygulaması yaygınlaştırılacak.

14-Engelliler, yaşlılar ve yatağa bağımlı hastalar bulundukları yerlerden doğrudan ya da görüntülü olarak duruşmalara katılacak.

15-Bütün yargı kararları kişisel veriler korunarak, mahkeme heyetinin isimleriyle birlikte erişime açılacak.

16-Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların kapsamı genişletilecek.

17-Hâkim ve savcı adaylarının mesleğe girerken iletişim becerileri ve stres yönetimiyle ilgili yeteneklerine bakılacak.

18-Gayrimenkul satış sözleşmeleri noterler tarafından da yapılabilecek.

19-Finans, sendika, imar ve kamulaştırma gibi alanlar ile vergi ve bilişim suçlarında ihtisas mahkemeleri kurulacak.

20-Hâkimlere destek olmak üzere çeşitli ihtisas dallarında “mahkeme uzmanı” istihdam edilecek.

21-Devletle vatandaş arasındaki uyuşmazlıkları en hızlı ve en az maliyetle çözmek amacıyla idari sulh usulü getirilecek.

22-“Tutuklamada ölçülülük ve orantılılık” ilkeleri doğrultusunda, katalog suçların kapsamı daraltılacak.

23-İfade alınıp serbest bırakılmak üzere yakalama kararı olanlar mesai saatleri dışındaysa, makul bir sürede adli makamlara başvurmayı taahhüt etmesi şartıyla serbest bırakılacak.

yazının devamı