Sesli Makale

26 Aralık 2014

Atatürk’ün görkemli yatı Savarona! (Hint Okyanusu’nda bir kuş)! Almanya’nın Hamburg Limanı’nda inşa edilip denize indirildiği 28 Mart 1931’denberi başına gelmeyen felaket kalmadı. Kimseye de “yâr” olmadı.

Oysa o güne kadar inşa edilen hiç bir yata nasip olmayan bir lükse ve ihtişama sahipti. Kısacası tüm yatların en büyüğü, en görkemlisi, en hızlısıydı.

Uzunluğu 136 metre, genişliği 16 metre olan Savarona, o zamana göre “aşırı” sayılan bir sürat (18 deniz mili) yapıyordu. 44 personel çalışıyor, aynı anda 34 kişi kalabiliyordu. Ana süitin yanı sıra 17 lüks süiti vardı. İhtişamıyla göz kamaştırıyor, o lüks karşısında “Padişahların lüks tutkusuna örnek” gösterilen Dolmabahçe Sarayı bile “mütevazı” kalıyordu.

Gerçekten de inanılmaz bir lükse sahipti. Sinema salonu, sauna, hamam, jakuziler, kısacası “lüks” denince aklınıza ne gelirse vardı. 

Amerikalı sonradan görme milyarder dul bayan Emily Roebling Cadwallader , dünya sosyetesine “hava atmak” için tam 4 milyon Amerikan Doları harcayarak kendisine böyle bir oyuncak yaptırmıştı. 

Lüks ve ihtişam düşkünü bir kadındı müteveffa, aynı zamanda da antika meraklısıydı. Muhteşem yatını dünyanın dört bir yanından topladığı paha biçilemez antika eşyalarla döşemişti.

Düşünün ki, yatın en geniş salonunda XV. Lui’ye (Louis) ait paha biçilemez değerde bir yemek masası ve 12 iskemle vardı... 

Köşede gayet güzel bir şömine ve karşısında antika bir komodin ile siyah orijinal bir etajer duruyordu… 

Hemen bitişiğinde çok şık döşenmiş, 1500 kitaptan oluşan bir kütüphane bulunuyordu... 

Bütün kapı kulpları, banyo muslukları ve diğer madeni aksam, altın kaplamaydı...

Teknenin safrası (dalgalara direnmesini kolaylaştıran ağırlık) cıvalı olarak yapılmış olduğu için 90 derece yana yatmadıkça devrilmesi imkânsızdı…

Siyah mermerden yapılmış, muslukları altın kaplama muhteşem banyosunuhiç sormayın…

Ama sağlık-âfiyet içinde ne bayan Emily kullanabildi o banyoyu, ne de yatın ikinci sahibi Atatürk…

Atatürk, 1 milyon 250 bin Amerikan Doları’na (4 milyon diyenler de var) satın alınan Savarona’da yalnızca birkaç hafta kalabildi. Çoğunlukla da hasta olduğu için, tadını pek çıkaramadı. Bayan Emily’nin o kadar bile kalabildiği kuşkulu: Zira estetik ve teknoloji harikası yatını bir türlü ABD’ye sokamadı. Çünkü Amerika o cesamette lüks yatlardan maliyeti kadar gümrük alıyordu. Kısacası o da keyif alamadı.

Türkiye’nin Savarona’yı alıp Atatürk’e “hediye” ettiği günlerde, dünya çalkalanıyor, II. Dünya Savaşı için herkes müttefik bulmaya çalışıyordu. Mali yapımız çok kötüydü ve İngiltere’den 16 milyon Sterlin borç almış, (Sultan Abdülmecid, İngiltere’den borç alarak Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırdığı için eleştiririz ya), bu paranın bir miktarını Savarona’ya ödemiştik.

O tarihte çok fakirdik. Kişi başına gelir 100-150 Amerikan Doları kadardı (bugün 10 bin 550 doları geçtik). Nüfusun yüzde sekseni kırsal kesimlerde yaşardı (yüzde 80 şehirde yaşıyoruz). 

Bugün Cumhurbaşkanlığı uçağını yahut köşkünü eleştirenler, düne bakıp biraz hakperest olabilseler, bu yazıyı hiç yazmayabilirdim… Zira “İsraf etmeyiniz” hükmü hem her dönemi, hem de herkesi kapsar. 

Sözcü gazetesinin 6 Kasım 2014 tarihli manşetini kelimesi kelimesine şimdi tekrar hatırlamanın tam sırasıdır: “Kuran’da Araf Süresinin 31’inci Ayeti böyle diyor: İsraf etmeyin!.. Allah müsrifleri sevmez.”

YeniAkit