Sesli Makale

Şii din adamı Şeyh Nimr'in idamı sonrasında İran'daki Suudi elçiliğinin basılması ile devam eden süreç Suudi Arabistan'ın İran ile siyasi ve ticari ilişkilerini sonlandırması ile sonuçlandı. 

İnsan hakları karnesi açısından iki ülkenin birbirine ders verecek durumu pek yok. Suudi Arabistan'ı idam kararı nedeniyle eleştiren İran'da 2014 yılında 289'dan fazla kişi idam edilmiş. Suudi Arabistan'da da bu rakam 90'dan fazla. 

İçlerinde el-Kaide bağlantısı iddiasıyla suçladığı isimlerin ağırlıkta olduğu 43 kişiyi idam eden Suudi Arabistan'ın ilişkileri kesmesine sebep olan elçilik baskını İran devleti tarafından organize edilmiş gibi görünüyor. Elçilik önünde buluşma çağrısı İran devleti içindeki radikal kanadın propaganda sitelerinden birinde başlıyor. Bir istibdat rejimi olan İran saldırıyı engellemiyor, müdahale etmiyor. Saldırıdan sonra özür de dilemiyor. 

Malum, bu İran'ın diplomatik misyonlara yönelik ilk saldırısı değil. İran rejiminin kuruluşu böylesi bir baskınla gerçekleşiyor. 1979 yılında Amerikan elçiliğinde 52 Amerikalı 444 gün boyunca rehin alınıyor. Hudson Enstitüsünden Lee Smith bu örnekleri arttırıyor. Rejimin organize etmesi ile İran destekli gruplar 1983 yılında ABD'nin Kuveyt'te ve Lübnan'daki elçiliklerini hedef almış, 63 kişinin ölümüne sebep olmuşlardı. En son 2011 yılında ABD yetkilileri İran'ın Suudi büyükelçisine suikast girişiminde bulunduğunu iddia etmişlerdi. 

Hâlihazırda sorunlu ilişkilerin tümden kesilmesi ile beklenen iki ülkenin ihtilaf alanlarında çatışmaların hızlanması. Yemen ve Suriye cephelerinde iki tarafın daha da keskinleşmesi bekleniyor. Lübnan iki ülke arasında her zaman yeniden derinleşmeyi bekleyen bir cephe. Suudi Arabistan'ın ilişkilerini düzeltmeye çalıştığı İran etkisindeki Bağdat hükümeti ile bu sürecin durması muhtemel. 

Türkiye'nin son krizde bir taraf olmadığı yönünde açıklama yapması bekleniyor. Umman dışındaki Körfez ülkelerinin ise Suudi Arabistan tarafında pozisyon alması... 

Bu gelişmenin asıl sonucu ise bölgede daha önce bazı siyasi farklılıklar nedeniyle cepheleşen ancak Rusya ve İran'ın bölgede artan yayılmasına karşı büyüyen kaygıların bir araya getirdiği Sünni blokun konsolide olması. 

Bu durum ise bölgede İran yayılmacılığından en çok zarar gören ülkelerden biri olan Türkiye'nin lehine olan bir gelişme...

Türkiye
6 Ocak 2016